گیاه سانسوریا (Sansevieria) که با نام‌های گیاه شمشیری یا زبان مادر شوهر نیز شناخته میشود، پرطاقت‌ترین گیاه درون خانه‌ای بوده و معمولا هیچ وقت خراب نمی‌شود، از این رو نگهداری آن در آپارتمان و منزل رایج و با صرفه است.
این گیاه همیشه سبز به سایه و خشکی مقاوم است، از این رو نگهداری از آن برای ادارت، کارخانه‌ها و بانک‌ها نیز مناسب است، برگ‌های بلند و کشیده آن نگاه را به سمت بالا هدایت کرده و قرار دادن گلدان سانسوریا در کنار ستون‌ها، زیبایی خاصی را به محیط کار می‌دهد.
سانسوریا مناسب‌ترین گیاه آپارتمانی
از خواص گیاه سانسوریا، تصفیه و پاکسازی هوای محیط است. بر اساس تحقیقات انجام شده این گیاه می‌تواند سموم و گاز‌های آلوده موجود در هوا مانند «تولوئن» یا «فرمالدئید» را تصفیه کند. از این رو کارشناسان توصیه میکنند که از این گیاه در اتاق خواب استفاده شود تا با تصفیه هوا خوابیدن بسیار راحت‌تر شود.
متابولیسم CAM :
متابولیسم اسیدکراسولاسه یکی از مهم ترین دلایلی است که اکثر مردم سانسوریا را برای اتاق خواب و حمام خود انتخاب می کنند.
CAM یا همان متابولیسم اسیدکراسولاسه، یک نوع از چرخه فعالیت گیاهی است. گیاهانی که در دسته CAM جای می گیرند، در طول روز کربن دی اکسید هوا را جذب کرده و در شب اکسیژن آزاد می کنند.
احتمالا شنیده اید که نباید گیاهان زیادی در اطراف مکان خوابیدن خود قرار دهید. چون برای انجام عمل فتوسنتز اکسیژن هوا را جذب می کنند و باعث کاهش کیفیت هوا می شوند که خوب این موضوع وقتی که شما در خواب هستید، امری خطرناک به شمار می رود. اما سانسوریا فرق می کند! سانسوریا می تواند در شب با تبدیل کربن دی اکسید به اکسیژن، میزان اکسیژان هوا را بالا ببرد و باعث بهبود هوای تنفسی شما شود. همین موضوع باعث شده که سانسوریا برای افزایش کیفیت خواب هم توصیه شود.
کمک به از بین بردن بوی بد هوا :
فرقی نمی کند که در محل کار هستید و یا در منزل به تماشای برنامه مورد علاقه تان نشسته اید، بوی بد و نامطبوع همیشه آزار دهنده است. یک اتاقی که به تازگی رنگ شده را در نظر بگیرید. بوی رنگ و مواد شیمیایی آن اتاق قابل تحمل نیست، بخصوص برای کودکان. در چنین شرایطی باید از سانسوریا کمک بگیرید! سانسوریا هوا را تصفیه می کند و در عین حال بوی بد محیط را هم از بین می برد. اگر یک سانسوریا در اتاق قرار دهید، دیگر لازم نیست نگران بوی بد مواد شیمیایی باشید. پس اگر در سالن های زیبایی و یا محیط هایی کار می کنید که به طور مداوم از مواد شیمیایی مختلفی استفاده می کنید، بهتر است یک سانسوریا در نزدیکی خود قرار دهید.
سانسوریا منبع غنی فیبر :
علاقه ای به ساخت زیورآلات ساده، طناب و یا حتی یک کمان برای کودک خود دارید؟ باز هم سانسوریا آماده است تا به شما کمک کند! برگ های سانسوریا منبع غنی فیبر هستند. دیگر برگ های خشک شده ی سانسوریا را دور نریزید. کافی است برای 3 هفته آنها را در آب قرار بدهید و سپس پوستش را جدا کنید. حال می توانید از فیبر داخل برگ ها برای ساختن لوازم تزئینی استفاده کنید.
سانسوریا همانند سایر اعضای خانواده کاکتوس‌ها از مقاومت بالایی در هوای گرم و خشک برخوردار است، از این رو نگهداری آن با شرایط اقلیمی منطقه ما مناسب است، همچنین می‌تواند در درون ساقه و برگ‌های خود حجم زیادی از آب را برای مدت زمانی طولانی نگاه دارد؛ بنابراین میزان آب موردنیاز آن نیز بسیار کم است.
آموزش نگهداری سانسوریا رنگی
این روز‌ها در بازار ایران شاهد کاکتوس سانسوریایی هستیم که نوک آنها رنگی هستند، معمولاً به رنگ‌های قرمز، آبی، زرد، نارنجی، مشکی، سفید، سبز و سایر رنگ‌ها در نگاه اول به نظر می‌رسد که این رنگ طبیعی گیاه است، اما این تنها رنگ مصنوعی مخصوصی است که برای زیبایی و فروش بیشتر با دستگاه مخصوص زده شده است. خاصیت این رنگ به گونه‌ای است که با بزرگ شدن گیاه، رشد می‌کند و به اصطلاح کش می‌آید. قیمت سانسوریا رنگی در بازار متفاوت است و به اندازه آن بستگی دارد. اکثر سانسوریاهای رنگی‌ها وارداتی هستند و از کشور‌هایی مانند هلند از طریق مرز ترکیه و عراق به صورت قاچاق وارد کشور میشوند. این نوع سانسوریا در واقع همان سانسوریا نیزه‌ای یا سانسوریا لوله‌ای (نیزه آفریقایی) است که رنگ شده است. نام علمی سانسوریا رنگی Sansevieria Cylindrica است.
به این نکته توجه کنید که تکثیر سانسوریا رنگی از طریق برگ، بذر و پاجوش بوده و به نور زیاد البته فیلتر شده نیاز دارد و در اثر کمبود نور، ساقه‌های آن باریک و کم رنگ میشود.
انواع گیاه سانسوریا
سانسوریای کوتوله _ سانسوریا ماسونی یا باله نهنگی _ سانسوریا فیشری _ سانسوریا پتنس )
تکثیر سانسوریا
سانسوریا را می توانید ازطریق تقسیمات برگ تکثیر کنید. ولی، نوارهای زرد رنگی که در سر تا سر دوطرف طول برگ امتداد دارند از بین می روند (گیاهه ابلق) . بنابراین بهتر است این گیاه رااز طریق پاجوش تکثیر کنید. اواخر بهار تا اواسط تابستان که گیاه در مقابل جابجایی مقاوم است بهترین زمان برای تکثیر است. برای این کار گیاه راازگلدان بیرون آورید و پاجوشهایی را که بلندی آنها به 20 سانتیمتر میرسند، با دقت جدا کنید و درگلدان مناسب حاوی کمپوست مخصوص گیاهان گوشتی و کاکتوس قرار دهید. اگر پاجوش زیاد تکان می خورد چوبی را به عنوان تکیه گاه در گلدان بگذارید تا گیاه محکم شود. گلدان را در نور مناسب و دمای حدود 18 تا 21 درجه سانتیگراد نگاه دارید وسعی کنید خاک همیشه خیلی کم مرطوب باشد.
نیاز‌های محیطی گیاه سانسوریا
-
نور
گیاه سانسوریا گرچه به نور کم مقاوم است، اما در نور کامل و غیرمستقیم بهترین شرایط نوری برای گیاه مهیا میشود. لازم به ذکر است در نور کم، برگ‌های گیاه رنگ پریده میشوند و در نمونه‌های سانسوریای ابلق، طرح روی برگها کم رنگ خواهد شد.
-
دما
این گیاه طیف گسترده‌ای از دما را تحمل می‌کند و حتی قادر به تحمل دمای زیر ۱۰ درجه سانتیگراد نیز میباشد. با این وجود بهترین رشد را در دمای ۳۰-۲۰ درجه سانتیگراد خواهد داشت. شب‌های بسیار سرد منجر به سیاه شدن و آبکی شدن برگ‌های گیاه میشود و این مسئله ۴-۱ هفته بعد از سرما دیدن گیاه ظهور می‌کند.
همچنین تماس با شیشه داغ و گرم نیز موجب سوختن حاشیه برگها خواهد شد؛ بنابراین توصیه میشود در زمستان نیز دمای مطلوب محیط رشد گیاه را فراهم کنید.
- آبیاری
نیاز گیاه سانسوریا به آب کم است، به گونه‌ای که در تابستان هفته‌ای ۲-۱ مرتبه و در زمستان هر ۲-۳ هفته یک مرتبه به آبیاری نیاز دارد و این میزان کافی است و به مه‌پاشی نیز احتیاجی ندارد، مگر بخواهید که هر چند وقت یکبار برگها را شستشو دهید. در صورتی که گیاه بیش از اندازه آبیاری شود، بر روی برگها زخم‌های قهوه‌ای رنگی بوجود می‌آید و امکان پوسیدن برگها از قسمت پایین و در نزدیکی سطح خاک وجود دارد، البته تحمل خشکی زیاد نیز باعث چروکیدگی برگها میشود.
- کوددهی
در صورت کم رنگ و کوچک ماندن برگ‌های سانسوریا، می‌توان در طی فصل رشد و به شکل ماهیانه از کود‌های مخصوص گیاهان آپارتمانی استفاده کرد. ذکر این نکته ضروری است که در کوددهی گیاه اگر زیاده‌روی شود، برگ‌های جدید نرم خواهند شد و به دلیل عدم استحکام خمیده میشوند. بهترین میزان مصرف کود، هر دو هفته یکبار مطابق دستور کود‌های زینتی موجود در بازار است.
- خاک
خاک کمپوست بهترین خاک برای این گیاه است. به طور کلی خاک با بافت متوسط که زهکش مناسبی نیز دارد، محیط خوبی برای رشد این گیاه فراهم می‌کند. مثلا می‌توان از مخلوط خاک معمولی + خاک برگ و یا مخلوط این دو به همراه مقداری شن استفاده کرد.
- تعویض گلدان
تعویض گلدان را می‌توان هر ۳-۲ سال انجام داد. به طور کلی گل سانسوریا، گلدان کوچکتر را بر بزرگ ترجیح می‌دهد، هنگام تعویض گلدان، خاک اطراف ریشه و به طور کلی خاک گلدان را با فشار دست متراکم کنید.
- تمیز کردن برگها
هر دو تا سه هفته یکبار برگ‌های غبارآلود را با پارچه و اسفنج مرطوب تمیز کنید.
آفات و بیماری‌های سانسوریا
آفات‌ها:
آفات اصلی که سانسوریا را تهدید می کنند دو نوع هستند. شپشک آردی و نوزاد عنکبوت. آنها شیره ی گیاه را می مکند و به تدریج باعث پلاسیده شدن برگ ها می شوند و اگر آنها را به موقع از بین نبرید می توانند باعث نابودی گیاه شوند. گاهی هم ممکن است با ایجاد حفره و زخم بر روی برگ ها، باعث حساس شدن آنها شوند به طوری که در اثر کوچترین آفت و یا بیماری، گیاه مقاومتی نکند و از بین برود.
راه حل از بین بردن این آفات ساده است! شپشک آردی قابل رویت است. پس گیاه را بررسی کنید و اگر آنها را دیدید، کافی است با دست از روی گیاه بر دارید. برای پیشگیری از حمله شپشک آردی می توانید کمی الکل به سطح برگ ها اسپری کنید. اما در مورد نوزاد و تخم عنکبوت، باید همیشه برگ ها را تمیز نگه دارید. پس مرتبا آنها را با آب بشویید. سعی کنید رطوبت هوای محیط را افزایش دهید. چون رطوبت حشرات و آفات را از گیاه دور نگه می دارد.
بیماری ها :
بیماری های قارچی در کمین سانسوریاست. اگر سطح برگ دائما خیس باشد، قارچ ها به سرعت در آن محل رشد می کنند و باعث ضعف، پلاسیدگی و در نهایت قرمز شدن برگ ها می شوند.
اگر دو نشانه ای که ذکر می کنیم را بر روی برگ های گیاه دیدید، مطمئن باشید که گیاه بیمار شده و نیاز به درمان فوری دارد : قرمز و قهوه ای شدن برگ ها و تشکیل قسمت های سفید رنگ. این بخش های سفید رنگ معمولا شبیه تار عنکبوت هستند که در مرور زمان قهوه ای رنگ می شوند. پس دقت کنید تا بتوانید آنها را درست تشخیص دهید.
همیشه شنیده ایم که پیشگیری بهتر از درمان است! پس بهتر است همیشه از ایجاد بیماری بخصوص بیماری های قارچی در گیاه پیشگیری کنید. چون بیماری های قارچی به سرعت باعث پوسیده شدن و در نهایت مرگ گیاه می شوند. توصیه میکنیم همیشه برگ ها را خشک نگه دارید، به اندازه کافی به گیاه آب بدهید و اجازه بدهید خاک خشک شود، از خاک های مناسب و زه کشی شده استفاده کنید و دمای محیط را همیشه متعادل نگه دارید. اگر این موارد را رعایت کنید، دیگر نیازی نیست نگران بیمار شدن گیاه خود باشید.
مشکلات معمول سانسوریا :
علت متورم و بدبو شدن برگ های سانسوریا :
اگر به گیاه بیش از حد آب بدهید، باید منتظر چنین اتفاقی هم باشید! آب زیاد باعث از بین رفتن سلول های برگ شده و در نهایت باعث بروز تورم برگ ها و بوی بد آن ها می شود. در چنین مواقعی، سریعا برگ ها آسیب دیده را جدا کنید و قبل از اینکه تمام برگ ها درگیر شوند، آب دهی را اصلاح کنید.
علت زرد شدن برگ های سانسوریا :
قهوه ای شدن برگ ها نشانه ی کم آبی است. باید این برگ ها را جدا کنید و هر زمان که خاک خشک شد، به اندازه کافی به آن آب بدهید.
علت زرد شدن نوک برگ سانسوریا:
مواظب باشید که قهوه ای شدن نوک برگ را با کل برگ اشتباه نگیرید. ممکن است شبیه به هم باشند اما راه حل کاملا متفاوت است. اگر نوک برگ قهوه ای شد، یعنی بیش از حد به گیاه آب داده اید. لازم نیست برگ ها را جدا کنید، فقط برنامه آب دهی خود را تغییر دهید. سانسوریا خودش مشکل را حل خواهد کرد!
علت زدگی و آسیب دیدن و شکستن برگ سانسوریا :
در صورت لمس کردن بیش از حد و یا ضربه زدن به سطح برگ، چنین مشکلاتی برای برگ ایجاد می شود. سانسوریا برگ ها لطیف و حساسی دارد. پس بهتر است آن را در مکانی دور از رفت و آمد زیاد و دور از محل بازی کودکان قرار دهید تا برخوردی با آن صورت نگیرد. در جا به جایی و حمل آن نیز دقت کنید و آن را به زمین و یا دیوار نکوبید.
منابع: باشگاه خبرنگاران جوان , گلستان , نمناک
آخرین دیدگاه‌ها